Paketli gıdalar (İşlenmiş gıdalar), diyet bozucu olarak çok kötü bir üne sahiptir. Günümüzde Obezitenin ve Tip-2 diyabet hastalığının bu kadar artmasındaki en büyük sorumlu olarak görülmektedir. Kan şekerini çok hızlı bir şekilde yükselttiği için bu konuda da masum değildir. Ama her paketli gıdayı bir paket cips ya da gofret olarak düşünmemek gerekir. Tam tahıllı ekmeği ya da dilinlenmiş havucuda işlenmiş gıda olarak değerlendiririz. Dengeli ve sürdürebilir bir beslenme alışkanlığı için işlenmiş gıdalar ile alakalı dikkat etmemiz gereken hususları incelemekte fayda var.
İşlenmiş Gıda Nedir?
Konserve edilmiş, dondurulmuş, önceden pişirilmiş, pakete girmiş, şişelenmiş ve bu yöntemler ile raf ömrü uzatılmış ancak besin değeri azalmış bütün gıdaları işlenmiş gıda olarak adlandırırız. İşlenmiş gıdalar da işlenmişlik oranlarına göre gruplara ayrılmaktadır.
- Çok az işlenmiş gıdalar; yıkanmış ve paketlenmiş sebzeler (ıspanak, havuç vb.), önceden kesilmiş meyveler (elma, ananas vb.), kavrulmamış ama paketlenmiş kuruyemişler (çiğ badem, çiğ fındık vb.)
- Besin değerini ve lezzetini olabildiğince korumaya çalışırken raf ömrünü uzatan işlenmiş gıdalar; Konserve domates, konserve ton balığı, dondurulmuş meyve ve sebze
- Tat ve kıvam vermek için elde edilen işlenmiş ürünler; Salata sosları, pasta sosları, kek karışımları, ketçap, mayonez vb.
- Yemeye hazır işlenmiş gıdalar; kraker, bisküvi, granola, şarküteri ürünleri çok işlenmiş gıdalar olarak kabul edilir.
- Önceden pişirilmiş gıdalar; dondurulmuş pizza, mikrodalga yemekleri ise en çok işlem görmüş gıda olarak dikkat çeker.
Eklenmiş Şeker ve Sodyuma Dikkat Edelim
Ortalama bir tüketim çok problem oluşturmasa da çoğu işlenmiş gıda yüksek miktarda şeker ve sodyum içermektedir.
Eklenmiş Şeker
Eklenmiş şeker derken gıdanın kendi barındırdığı şeker değil de ona belli bir kıvam ya da tat vermesi için eklenen şeker grubundan bahsedilmektedir. Örneğin tam tahıllı ekmeğe o güzel kahverengi rengi vermek için eklenmiş şeker kullanılır. Düşük yağlı ürünlere tat ve kıvam vermek için de kullanılır. Bu şeker kısmını, meyvenin doğal olarak sahip olduğu şeker ile karıştırmamak lazım. Doğal yollar ile gıdada yer almadığı için her zaman sağlığımız için bir tehdittir.
Sodyum
Günümüzde en büyük sodyum kaynağımız işlenmiş gıdalardır. Çünkü, raf ömrünü uzatmak için koruyucu görevi sodyum üstlenir. Fazla tüketim, vücudumuza da çok fazla miktarda tuz yani sodyum aldığımız anlamına gelir. Eğer imkanımız var ise tuz eklenmemiş ya da düşük sodyum etiketli ürünleri tercih edelim.
Pozitif Yönleri
Bazı işlenmiş gıdalar, besin değeri açısından yüksek seviyelerde olabiliyor. Örneğin, kalsiyum ve vitamin D eklenmiş süt, normal bir süte oranla daha fazla besleyici değere sahiptir. Bir diğer olumlu kısmı ise, önceden yıkanmış hazırlanmış sebzeler, sağlıklı alternatif arayan yoğun insanlar için iyi bir alternatif olmaktadır.
Ekstra Notlar
İnsanlık tarihinin belki de en yoğun zamanına denk gelmiş bireyler olarak, vaktimizin büyük bir kısmını gıda hazırlayarak geçirmek elbette çok kolay olmuyor. Hızlı yemek talebimize cevap veren büyük bir işlenmiş gıda endüstrisi bulunmaktadır. İşlenmiş gıdaları tamamen hayatımızdan çıkaramayacağımız için, olabilicek en minimum seviyede kullanmaya gayret edelim.
Sağlıklı günler dilerim.
Dyt. Büşra Arıcan Özen